از کتاب خیره به خورشید نگریستن – قسمت اول رویارویی با مرگ

در این مطلب چند پاراگراف از کتاب خیره به خورشید نگریستن نوشته اروین د.یالوم را نوشته ام

در لابلای سطر های پیش رو مصداق هایی از رویارویی با مرگ و اثر آن بر زندگی افراد را خواهید خواند . اگر چه از مرگ گفته شده اما در عین حال این روایت ها سرشار از معنا و شور زندگی هستند که با رویارویی با مرگ نمایان شده اند !!

این گزیده نویسی بر اساس دیدگاه شخصی من انجام شده و قطعا برای فهم کامل روند و جانِ کلام کتاب خواندن آن ضروری است .

در هر سه قسمت این گزیده ها ( قسمت دوم اثر بخشی و قسمت سوم تصور زندگی دوباره )  بیشتر از آنکه به مرگ پرداخته شده باشد ، به اهمیت زندگی با وجود ترس از مرگ و البته سایر دغدغه های وجودی پرداخته شده است و به نوعی رهنمونی است برای ما که بهتر زندگی کنیم .

دو اندیشه تسلی بخشی که یکی از بیماران با مراجعه به نویسنده ( دکتر یالوم ) در مورد مرگ ارائه کرده بود : یکی اینکه با بر جای گذاشتن اثری از خود به زندگی اش معنا می بخشید و دیگر اینکه بهترین کاری که می تواند انجام دهد ، در آغوش گرفتن زمان حاضر  و زندگی در لحظه حال است .

یکی از مشهور ترین شخصیت ها در ادبیات ، اسکروج است ؛ شخصی خسیس ، حریص و منزوی . او پیرمردی است فرومایه و حقیر در داستان سرود شب کریسمس نوشته چارلز دیکنز . در اواخر داستان ، اسکروج دگرگون می شود . سیمای خشک و سرد و همچون یخ او ذوب می شود و چهره ای گرم و بخشنده به خود می گیرد که مشتاق کمک به کارکنان و دوستانش است .

چه اتفاقی افتاد ؟ چه عاملی در اسکروج دگرگونی ایجاد کرد ؟وجدان که نبود . به خاطر هیجانات و دلخوشی های جشن میلاد مسیح و پول هم نبود ، بلکه به او شوک وارد شده بود یا آن طور که در این کتاب عنوان کرده ام ، یک ” تجربه بیدار کننده ” بود . شبحِ رویداد های آتی ، اسکروج را ملاقات می کند و با نمایشی از آینده ، او شوک درمانی می شود . اسکروج جسد تنهای خود را مشاهده می کند . می بیند که غریبه ها تمام متعلقات او ( حتی ملحفه و لباس خوابش ) را به حراج می گذارند و اتفاقی می شنود که افراد دور و برش با خونسردی از مرگ او صحبت می کنند و هیچ اهمیتی به او نمی دهند .

سپس شبح آینده ، اسکروج را تا حیاط کلیسا همراهی می کند تا قبر خود را ببیند . اسکروج به سنگ قبر خود خیره می نگرد و انگشتانش را روی حروف اسمش می کشد و در آن لحظه دست خوش دگرگونی و تولدی دوباره می شود .

در صحنه بعدی ، اسکروج شخصی مهربان و فردی جدید است .

مثال های دیگری از تجربیات بیدار کننده _ مواجهه با مرگ که به زندگی غنا ببخشد _ در ادبیات و سینما زیاد به چشم می خورد . پی یر ، قهرمان رمان حماسی جنگ و صلح ، نوشته تولستوی ، بعد از آنکه در برابر جوخه آتش با مرگ روبرو می شود ولی اعدامش نمی کنند ، متحول می شود و باقی عمرش را در آن داستان با میل و رغبت و هدفمند زندگی می کند . ( در زندگی واقعی داستایوسکی بیست و یک ساله هم با لغو شدن حکم تیر باران در آخرین لحظه تولدی دوباره صورت می گیرد . )  

متفکرین قدیم ، خیلی قبل از تولستوی ، از همان ابتدای کتابت و نوشتار ، همبستگی مرگ و زندگی را به ما یادآور می شدند . رواقیون معتقد بودند که وقتی یاد بگیرید خوب زندگی کنید ، یعنی یاد می گیرید خوب بمیرید و بر عکس ، وقتی یاد بگیرید که خوب بمیرید ، یاد می گیرید که خوب زندگی کنید .

سنت آگوستین نوشته است : تنها در رویارویی با مرگ است که خویشتنِ انسان متولد می شود .

آیا شما هم تجربه ای از رویارویی با مرگ داشته اید که برایتان سودمند بوده است ؟